Ɛ - ɛ
intj. ah! (interjection de surprise joyeuse, d'admiration).á, áà. ɛ́ ! nìn ká cá dɛ́ ! eh ! ça c'est trop !
prt. ainsi, alors, or.
Ɛcopi→̌→n.prop : 2 Ecopi. Ecupi; Ɛtiyopi.
n.prop. TOP, Éthiopie (pays).
intj. 1 • pas possible! (étonnement).
2 • eh (réponse à un appel).
Ɛfɛmi→̌
n.prop. ABR, FMI, Fond Monétaire International.
intj. ohé, holà (interjection servant à interpeller quelqu'un).
ɛkisitansilini→̌→n.prop : 1
n.prop. Extencilline. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
n. hectomètre ETRG.FRA. Syn : kɛmɛmɛtɛrɛ.
ɛkizamɛn→̌
n. examen. kɔ́rɔbɔli. Ŋunuŋunukan cayalen bɛ ɲinan ɛkizamɛnw kunkan, n'o ye lakɔliw kiimɛniw ye. (Kibaru 488, 2012) ETRG.FRA.
intj. pouah (interjection de mépris).buruuu, tú.
ɛlɛɛ→̌
intj. eh bien, alors (une conséquence naturelle).áyìwa.
n.prop. NOM.ETRG, Omar al- (Omar al-Bashir, président du Soudan, 1989-).
n. hadji, hadj (musulman qui a fait le pélerinage à la Mecque).
n. hadji, hadj (musulman qui a fait le pélerinage à la Mecque).
n.prop. ABR, MNLA, Mouvement national pour la libération de l'Azawad.
Ɛmiya→̌
n.prop. ABR, MIA, Mouvement islamique de l'Azawad (existait en janvier -- mai 2013).
Ɛndelimani→̌
n.prop. TOP (une localité entre Menaka et Ansɔngo).
n. indépendant. Kidali dugu yɛrɛ kɔnɔ, Ɛndepandanw ye yen depite 3 ta ka bɔ Ɛripeyɛmu/RPM ni Iyɛride/URD ɲɛ kan ni 65% sɔrɔli ye. (Kibaru 502, 2013) ETRG.FRA.
ɛndisirɛli→̌→ 3 ɛndisiriyɛli.
adj. industriel. endisiriyɛli; ɛndisiriyɛli. jagokɛla don Zoni Endisiriyɛli la Bamakɔ (Kibaru n°527, 12/2015) O sen fɛ, Peresidan Amadu Tumani Ture y'a jira k'a fɔ ko a n'a ka gofɛrɛnaman mɔgɔw bɛna u teliya walasa ka ɛndisirɛlikow don bala kosɛbɛ an ka jamana kɔnɔ. (Fasokan, 2009 08) ETRG.FRA.
ɛndisiri→̌
n. industrie. ɛndisitiri. M GORIBACEWU ye jòyòròba di a ka jèmukan kònò baarakèminènw jurudonni n'u singali la cikè ni èndisiri walew la.(Irisila kunnafonisɛbɛn, 1988 08) Sukarodilan izini « Agoro Ɛndisitiri » ye taari 696 labɛn k'o sɛnɛ; (Kibaru 516, 2016) ETRG.FRA.
adj. industriel. endisiriyɛli; ɛndisirɛli. jagokɛla don Zoni Endisiriyɛli la Bamakɔ (Kibaru n°527, 12/2015) O sen fɛ, Peresidan Amadu Tumani Ture y'a jira k'a fɔ ko a n'a ka gofɛrɛnaman mɔgɔw bɛna u teliya walasa ka ɛndisirɛlikow don bala kosɛbɛ an ka jamana kɔnɔ. (Fasokan, 2009 08) ETRG.FRA.
n. industrie. ɛndisiri. M GORIBACEWU ye jòyòròba di a ka jèmukan kònò baarakèminènw jurudonni n'u singali la cikè ni èndisiri walew la.(Irisila kunnafonisɛbɛn, 1988 08) Sukarodilan izini « Agoro Ɛndisitiri » ye taari 696 labɛn k'o sɛnɛ; (Kibaru 516, 2016) ETRG.FRA.
adj. indien.
n. Indien.
Ɛndonesi→̌ Ɛndonezi. Indonezi.
n.prop. TOP, Indonésie.
Ɛndonezi→̌→n.prop : 1 Indonezi; Ɛndonesi.
n.prop. TOP, Indonésie.
Ɛ̀ndu→̌→n.prop : 3 Híndi; Èndu.
n.prop. TOP, Inde (pays).
ɛnfirimeri→̌
n. infirmerie. Jɛkulu caman fana bɛ yen, olu ye furakɛlikɛyɔrɔw (Ɛnfirimeri) dayɛlɛ. (Kibaru 523, 2015) ETRG.FRA.
ɛnfirimiye→̌
n. infirmier. básikɛla, dɔ̀gɔtɔrɔ, fúrakɛla. Mɔgɔ filanan min sara Ebola bana fɛ, o tun ye kɛnɛya tigilamɔgɔ dɔ ye min bɛ wele tubabukan na Ɛnfirimiye; n'o ye dɔgɔtɔrɔ misɛnnin dɔ ye. (Kibaru 514, 2014) ETRG.FRA.
ɛnfo→̌
n. info. Faransijamana na kunnafonidiyɔrɔ min bɛ wele Faransi Ɛnfo, o ye ɲininkali kɛ Kirisitini Usuziyu la.(Kibaru 504, 2014) ETRG.FRA.
ɛnfɔrimatiki→̌ ɛnfɔrɔmatiki.
n. ɛnfɔrɔmatiki. informatique. O kunnafonifɛɛrɛ kuraw ye, ɛnfɔrɔmatiki, ɛntɛrɛnɛti, jufakɔnɔtelefɔni, tabulɛtiw an'olu ɲɔgɔnnaw. (Kibaru 549, 2017) ETRG.FRA.
n. ɛnfɔrimatiki. informatique. O kunnafonifɛɛrɛ kuraw ye, ɛnfɔrɔmatiki, ɛntɛrɛnɛti, jufakɔnɔtelefɔni, tabulɛtiw an'olu ɲɔgɔnnaw. (Kibaru 549, 2017) ETRG.FRA.
Ɛ̀njen→̌ Etym : fr. Indien.
n.prop. TOP, Océan Indien (océan).
ɛnperiyalisi→̌
n. impérialiste. Nka u ka kèwale jugu ninnu si ma kè u jènyògòn juguw kò, n'o ye ènperiyalisiw ye, minnu bè mugu ni kisè d'u ma, k'u jò u kòkòrò u ka subahana baaraw la. (Faso kumakan, 1982) ETRG.FRA.
ɛnpɛriyalismu→̌
n. impérialisme. Nafoloɲinijamanaw kɔnɔ, nafolotigiw ka nata bɛ jamana nafasɔrɔsiraw bɛɛ kan. (...) U b'o ɲini cogo bɛɛ la; n'u dɛsɛra, u bɛ marifa ta k'o jamana kɛlɛ. U ye Afiriki mara ten de. A bɛ fɔ o de ma ko « ɛnpɛriyalismu ». Ale de bɛ na ni diyagoyafanga sigili ye jamana tɔw kunna; (Jama 08, Dunbuya, Faantan ka miiriya) ETRG.FRA.
n. imprimerie. gafe minw bòra kosa in na, ènpirimeri kase keyita la, olu ye misali fòlòw ye. (Kibaru n°65, 1977) ETRG.FRA.
ɛnsipɛkitɛri→̌
n. inspecteur. ɛnsipɛtɛri. Olu ka ɲɛmɔgɔba, Ɛnsipɛkitɛri Zenerali Bubakari Baba Jara, ale ko a tɛ peresidanya ɲini bilen siɲɛ fila.(Kibaru 549, 2017) ETRG.FRA.
ɛnsipɛtɛri→̌
n. inspecteur. ɛnsipɛkitɛri. Mɔgɔ 9 ninnu ni Ɛnsipɛtɛri polisi Usumani Fanɛ tun bɛ kaso la ɲɔgɔn fɛ, nka o ma sɔn ka boli. (Kibaru 525, 2015) ETRG.FRA.
n. insuline. Mɔgɔ dɔ jolila sukaro hakɛ bɛ se ka dɔgɔya ni o ye a sɔrɔ a bɛka fura ta min tɔgɔ ɛnsulini (insuline) walima sukarodunbana fura wɛrɛ, ani ni a ka fura tata hakɛ ka ca, a tɛ dumuni kɛ ka ɲɛ, a bɛ fangalabaara baaraw kɛ kojugu, ni a bɛ mɛn ka a sɔrɔ a ma dumuni kɛ walima ni a bɛ dɔlɔ min. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
ɛntegirisi→̌
n. intégriste. N'u m'a fɔ k'i ye « Ɛntegirisi » ye, u b'a fɔ k'i ye « terorisi » ye. Nin bɛɛ ye dansagonmɔgɔw ko ye. (Kibaru 499, 2013) ETRG.FRA.
adj. international. ɛntɛrinasɔnali. Hali sisan, n bɔra ka Bariseloni ni Ɛntɛrinasiyɔnali ka ntolatan lajɛ. (Fasokan, 2010/04) ETRG.FRA.
ɛntɛrinasɔnali→̌ ɛntɛrinasiyɔnali.
adj. international. ɛntɛrinasiyɔnali. Hali sisan, n bɔra ka Bariseloni ni Ɛntɛrinasiyɔnali ka ntolatan lajɛ. (Fasokan, 2010/04) ETRG.FRA.
ɛntɛrinɛti→̌→ 114 ɛntɛrɛnɛti.
n. Internet.
ɛnzeniyɛri→̌
n. enzeniyɛri. ingénieur. Enzeniyɛri don forobayɔrɔw jɔli sira kan. (Kibaru 534, 2016) ETRG.FRA.
n. sel d'Epsom, sulfate de magnésium. Ɛpisɔmu kɔkɔma, Sels d’Epsom (maɲeziyɔmu silifatilama, sulfate de magnésium): kɔnɔmagayalan ani ŋɛɲɛfura:... (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
n. érini. hernie. A fisa ka ka furudimi furakɛ kabini a daminɛ. Ni o tɛ a bɛ se ka basi bɔn jugumanba lase a tigi ma walima ɛrini. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) Farikolo yɔrɔ dɔ farali k'a kɔnɔfɛn npurugutu ka bɔ o wo fɛ, o bana de bɛ wele tubabukan na ereni (hernie). (Kibaru 550, 2017) ETRG.FRA.
ɛ́rɛsi→̌
n. herse.
n. retraite. eretɛrɛti. A bɛ ɛrɛtɛrɛti la sisan. (Traoré, Hinɛ nana, III,0) Tubabubaarakɛla minnu bolobɔra (ka taa sɛgɛnnabɔ la) n'o ye eretɛrɛti ye, olu bɛ wari min ta, a bɛ fɔ o de ma pansɔn.(Kibaru 538, 2016-11) ETRG.FRA.
ɛrɛyɔn→̌
n. rayon. Kasɔrɔ k'a ta dugukolo cɛmancɛ la ka n'a dawolo la n'o ye dugukolo Ɛrɛyɔn ye, o ye kilomɛtɛrɛ 6400 ye. (Kibaru 477, 2012) ETRG.FRA.
n. raisin. tùbabunpegu.
n.prop. TOP, Irlande (pays).
n. ergométrine, ergonovine. erigotarati, ɛrigonowini. Nin fura ninnu bɛɛ ositosini, mizopɔrɔsitɔli , ɛrigometirini (ergométrine) a dɔnnen don ni ɛrigonowini ye (ergonovine) bɛ denso n’a joli siraw kolo gɛlɛya. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
n. ergonovine, ergométrine. ɛrigometirini. Ni ɛrigonowini (ergonovine), ositosini (ocytocine), walima mizopɔrɔsitɔli (misoprostol) bɛ aw bolo kɔrɔ, aw bɛ o pikiri kɛ jibaatɔ la. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
n. ergotamine. Walima aw bɛ se ka ɛrigotamini kisɛ ɲini kafeyini bɛ min na (ergotamine +caffeine), uzinitigi ka tɔgɔ dalen Kafɛrigoti, Cafergot (sɛbɛn ɲɛ Ɛrigotamini, ergotamine). (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
n.prop. TOP, Europe.
n.prop. TOP, Europe.
n. escrime. Eziputi jamana ye ŋanaminɛ ŋana ye Ɛsikirimu na : Ɛsikirimu ye murulakɛlɛ ye.(Kibaru n°530, 2016) ETRG.FRA.
ɛsikoro→̌
n. escroc. ETRG.FRA. kàratukaratumɔgɔ, nánbarakɛla, yúru. Mɔgɔ min bɛ don a mɔgɔɲɔgɔn n'a hakili cɛ ka fɛn dɔ minɛ a la, a bɛ fɔ o ma tubabukan na «Ɛsikoro». námaranci.
Ɛsipaɲi→̌→n.prop : 55
n.prop. TOP, Espagne (pays).
n. espagnol.
ɛsipaɲikan→̌→ 2 ( espagnol cou )
n. langue espagnole.
ɛsipuwari→̌
n. espoir. hákili, jìgi, jìgila. O kɔfɛ a bilala Kadew kunna san 1995; ka « Ɛsipuwariw » degelikaramɔgɔya fana kɛ yanni a ka bila Samatasɛgɛw kunna.(Kibaru 498, 2013) ETRG.FRA.
ɛsitadi→̌
n. stade, équipe de foot. sitadi. kupu Kabarali san 1989 n' o Tara Malisɛgɛw fɛ ani « UFOA » n' o Tara ɛsitadi Maliɛn fɛ (Kibaru 281) ETRG.FRA.
ɛsitasɔn→̌
n. station, station d'essence. Polisiso nyèmò ye kangari min da mobilitigiw ye, o de y'u ka mobili bilali ye kèrè fè, n'a taji banna, ka taa esansi nyuman nyini èsitasòn na.(Faso kumakan, 1983) ETRG.FRA.
n. estrogènes, oestrogènes. Bangekɔlɔsi fɛɛrɛ minnu bɛ fara ɲɔgɔn kan ɔrimɔni suguya 2 bɛ u bɛɛ la ni u bɛ wele ko ɛsitorojɛni ani porojɛsitin. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.
Ɛtiyopi→̌→n.prop : 1 Ecopi. Ecupi; Ɛcopi.
n.prop. TOP, Éthiopie (pays).