tabac |
dóoli, jànba, síra, tàba |
tabac à priser |
tà-ń-kɔ́rɔ, tànkɔrɔmugu |
tabac en poudre |
síramugu |
tabac pour chiquer |
dóoli |
Tabaski |
séliba |
tabatière |
npɛ́tɛ, sírabara, síranpɛtɛ |
table |
tàbali |
tableau |
kátimu, tàrabu, tùrabu |
tableau noir |
wàlanba |
tablette |
tabilɛti, tabulɛti |
tabou |
tɛ̀nɛ |
Tabou |
Tabu |
tabouret |
kúrun |
tabouret de femme |
gɔ̀mɛ |
tâche |
cá, cíya, dòni |
taches lépreuses |
kàbabilen |
Tadmakka |
Tadimakatati |
Tadmekka |
Tadimakatati |
taekwondo |
tayikɔndo |
Tafilalet |
Tafilale |
Tahiti |
Tahiti |
taie |
jɛ́, ɲɛ́jɛ |
taille |
cɛ́kisɛ, cɛ́naa, cɛ́naga, dàma, jɔ̀kun, jɔ̀kundama, kùndama, kùnkɔrɔdama, mɔ̀kundama, sò, sɔ́ɔrɔ |
tailler |
cì, dɛ́sɛ, dɛ́sɛn, kána, kánan |
tailler grossièrement |
sálaku, sɛ́lɛku |
tailleur |
kálalikɛla |
Takouti |
Takuti |
talc |
gáalamugu, gwáalamugu |
Talib |
Talibe |
Taliko |
Talikɔ |
talisman |
gírinńkàn, ɲɔ́nɔ, sáraka, sárakafɛn, sìkara |
talisman de poche |
tɔ̀gɔfɛbila |
talisman protecteur |
ngɔ́n |
talkie-walkie |
tɔlikiwɔliki |
talle |
cɔ́rɔ |
taller |
cɔ́rɔ |
Talo |
Talo |
talon |
sèntonto, sèntontoli, sèntonton, tónto, tóntòlí, tónton |
talon de fer |
kú |
talus |
tíntin |
Tamani |
Tàmani, Tàmanin |
Tamanrasset |
Tamarasɛti |
Tamarindus.indica |
ntómi |
tamarinier |
ntómi |
Tambacounda |
Tanbakunda |
tambour |
bàra, bàraden, bàwolo, bɔ́n, bɔ́nkolo, dùnu, dùnun, jánbɛrɛ, kólokolo, kɔ́lɔkɔlɔ, nkélenkelenbanin |
tambour à deux faces |
kùnfilatu |
tambour d'annonce |
gàngan, gòngo |
tambour d'eau |
jídunu, jídunun |
tambour de femme |
ntɛ̀gɛdunu |
tambour de guerre |
túbàle, túbàli |
tambour fait d'un fut métallique |
bàri, bàridunun |
tambour principal |
cɛ́latigɛ, cɛ́rɔtigɛ |
tambour sp |
pérekunbanin, píntin, tántan |
tambourin d'aisselle |
ntàman |
tamis |
tàme, tɛ̀mɛ, tɛ́ntɛnnan |
tamis en nylon |
lílɔntamɛ, lílɔntami |
tamis sp |
wárawara |
tamiser |
sɛ́nsɛn, tɛ́ntɛn |
tamiser en secouant |
yúguyugu |
tampon |
kase, tanpɔn |
tamponnement |
tánpɔlima |
tamponner |
tánpɔ, tanpɔn, tù |
tam-tam |
bɔ́nba, cíbaranin, gòlo, jènbe, wòlo |
Tanfadala |
Tanfadala |
tanner |
dógi, kólo, kólon |
tanneur |
wòlodogila |
tante |
tanti |
tante cadette |
báarɔ, báncinin, báninncinin |
tante maternelle cadette |
bɔ́lɔ |
tante paternelle |
dénba, tɛ́nɛ, tɛ́nɛmuso |
Tanzanie |
Tanzani |
taon |
dɛ́n, dɛ́nlɛn, ntɛ́ɛ |
taon noir |
nfúku, npóko |
Taoudenni |
Tawudeni |
Taoussa |
Tawusa |
Tapinanthus bangwensis |
dɔ́n |
Tapinanthus.bangwensis |
ládɔn |
tapis |
tàpi |
tapis de selle |
kɔ́lada, kɔ́rada, kɔ́rɔda |
tapoter |
júnjun, kónkon, lájunjun, nájunjun |
tapoter gentiment |
bɛ́nbɛn |
taquin |
núnnango, núnnango |
taquiner |
dálabɔ, dálaɲini, dámaɲini, màtígɛ, ɲɛ́nacì |
taquinerie |
bólolakaran |
tarder |
bálan, kɔ́saya, màsúmaya, mɛ́ɛn, mɛ́n |
tardif |
gírin, gírin, gírinman, kɔ́sa, kɔ́sa |
tare |
kùru |
tarir |
gɛ̀rɛn, gɛ̀rɛn-gɛrɛn, jà |
taro |
jàbere, kùruba |
tartre dentaire |
móoro |
tas |
sìgiyɔrɔma, tòn |
tas d'arachides en fanes |
tìgaso |
tas d'ordures |
ɲàmanton, sùnunkun |
tas de bois |
dɔ́gɔton |
Tassona |
Tasɔna |
tâter |
lárawe, lárawi, láriwe, nárawi |
tatillon |
mìsɛn, ɲɛ́misɛn, ɲɛ́misɛn |
tatouage |
bìri, cì, cìi |
tatouages |
ŋɛ̀ɲɛ |
tatouer |
bìri, cì, sùsu |
taureau |
jɛ̀ntura, jɛ̀tura, ntúra |
taxe |
tákisi, tàksi |
taxe de douane |
sáale, sáalen |
taxe douanière |
wúsuru |
taxe du marché |
wúsuru |
taxer d'amende |
ɲàngi |
taxi |
tàkisi, tàksi |
Taylor |
Tayilɔri |
Tchad |
Caadi, Cadi |
Tchagra.senegala |
jòkala |
Tchécoslovaquie |
Cegɔsilowaki, Cɛkisilowaki |
Tchéquie |
Cɛkijamana |
tchipement |
nsánpɔ̀rɔn, sánpɔ̀rɔn |
technique |
tɛkiniki |
technologie |
tekinolozi |
Teclea sudanica |
kànkalǐbá |
Tehuacán |
Tehuwagan |
teigne |
kàba |
teigneux |
kàbatɔ |
teindre |
ɲɛ́mìnɛ, ɲɔ́gin |
teindre en bleu |
bágaya |
teindre en ocre |
gɛ́rɛ |
teint |
fàrila |
teint clair |
fàrabilen |
teinture |
tɛnturi |
teinture à l'indigo |
gàladon |
teinture bleu foncé |
lómaasa, lómansa |
teinture brun-jaunâtre |
básiji |
teinture d’iode |
tóntolijoli |
teinture noire |
yónbo |
teinture ocre |
ngálǎmá |
teinturière à l'indigo |
gàladonna |
Tekrour |
Tekururu |
tel qu'il était hier |
kúnunnama |
télé |
tele, tèlewisɔn |
télécommande |
kɔmandi |
télécopieur |
fakisi |
téléphone |
tèlefɔni, tilefɔni |
télescope |
fɛ́nnabonyalan |
télévision |
fílɛlan, jàbaranin, tèlewisiyɔn, tèlewisɔn, tèlewiziyɔn, tèlewizɔn |
téméraire |
jàlafarin, jàlafarin, kárankarannci, kárankarantɔ, kárankarantɔ, káratɔ, káratɔ, ɲɛ́nagɛlɛn, ɲɛ́nagɛlɛn |
témérité |
sìbantɔya |
témoignage |
séereya |
témoignage défavorable |
séerejuguya |
témoignage écrit |
séereyasɛbɛn |
témoigner |
séereya |
témoigner de l'affection |
nàani |
témoigner en faveur de |
lákà, lákàn |
témoin |
ɲɛ́, séere, wàkilu |
tempe |
tàman, tàmanda |
température élevée |
fàrikalaya |
tempes |
tàmana |
tempête |
sánfiɲɛ |
tempêter |
kásaya |
temps |
dùgu, sánga, tùma, tùmana |
temps anciens |
láwale |
temps passé sur la terre |
díɲɛnabɔ |
tenace |
kàanagɛlɛn, kàarɔgɛlɛn, kànagɛlɛn, kàrɔgɛlɛn, nɔ́rɔnkola |
tenailles |
bàlan |
tenancier de cabaret |
dɔ̀lɔtigɛla |
tendeur |
mánajuru |
tendinite |
fàsadimi |
tendon |
fàsa, fàsajuru, pàsa |
tendon d'Achille |
fàsaba, gɔ̀nfasa, pàsaba |
tendons du cou |
kándili |
tendre |
bánban, jíjà, mɛ̀ɛrɛ, mɛ̀rɛ, mɛ̀rɛn, myɛ̀nin, rɔ́jà, sàma, yɛ̀lɛn |
tendre les cordes |
kɔ́lɔtɔ |
Téné |
Tɛnɛ |
ténèbres épaisses |
búrangosidibi |
Tenemala |
Gumane |
Ténenkou |
Tenenku, Tɛnɛnku, Tɛnɛnkun |
Tenessako |
Tinesako |
Tengréla |
Tɛngɛrɛla |
Tenguella |
Tengela |
ténia |
dɔ̀nɔnkɔn, nsɛ́bɛrɛ, ntɔ̀nɔnkɔ, ntɔ̀rɔ, tɔ̀nɔgɔ, tɔ̀nɔnkɔ |
tenir à peine |
ɲègeɲege |
tenir compte |
jàte |
tenir sa langue |
dálasɔ̀n, dámìnɛ |
tenir tête à |
jɔ̀ |
tenir une promesse |
tíimɛ |
tennis |
tenisi |
tension |
fùrufara, tánsiyɔn |
tentateur |
dákɔrɔbɔla |
tentation |
kɔ́nɔsuli, kɔ́rɔtigɛli, lájarabi, nájarabi |
tente |
fìnibugu, tìlisi, tìrisi |
tenter |
kɔ́nɔsuruku, lájàrabi, nájàrabi |
tenter qqn |
dákɔrɔbɔ |
tenue camouflée |
fírisa |
tenue de combat |
cɛ̀fini |
tenue des chasseurs |
kòngoron, kònkoro, kònkoron, kùnkoron |
tenue négligée |
nbérenbata |
Teodoro |
Tewodoro |
térébenthine |
kùnkobaganinji |
Térédougou |
Teredugu |
tergiverser |
sígasiga |
terme |
dàn, sà |
termes d'un accord |
jɛ̀kan |
termes du discours |
jɛ̀ɛmukan, jɛ̀mukan |
Terminalia avicennoides |
wɔ́lɔbugun |
Terminalia macroptera |
wɔ́lɔba, wɔ́lɔmuso |
Terminalia sp. |
wɔ́lɔ |
terminer |
bán, bólokà, bólokàn, dátara, kɔ́tìgɛ, kùncɛ̀, kùndòn, tíla |
termite |
bágabaga, búbaa, búbaga, múru, ntò, ntòn |
termite à grosse tête |
dáaba, dába |
termite ailé |
màama, máamà, máamanin |
termite blanc |
búbaajɛ, búbaaninjɛ |
termite ouvrier |
búbaajɛ, búbaaninjɛ |
termitière |
búbaaso, ntò, ntòn, ntònkun, tònkun |
termitière en forme de champignon |
fúgalanton |
terrain de football |
ntòlatankɛnɛ, ntòlatanyɔrɔ |
Terramycine |
teramisini |
terrasse |
bíli |
terrasser |
fáraa, pɛ́rɛ, tɔ̀nsibɔ̀ |
terre |
bàngu, bànku, bɔ̀gɔ, dùgu, dùgukolo |
terre arable |
dàbadugukolo |
terre argileuse |
nkákan |
terre blanche |
bɔ́rɔn, bɔ́rɔnjɛ, mɔ́rɔn, mɔ́rɔnjɛ |
terre ferme |
géle, géren |
terre inondée |
lɛ́ |
terre pauvre |
báya |
terre pourrie |
bɔ̀gɔtoli |
terre poussiéreuse |
fúguri |
terre profonde |
ncábilen |
terre pulvérisée |
bɔ̀gɔmugu |
terre rejetée |
búsun, músun |
terre sableuse |
nàra |
terre salée |
bɔ́gɔ |
terre-plein |
bànbe, tíntin |
terreur |
ɲɛ́sirangirin |
terrier |
dìngɛ, fó, wò |
terrine |
bɛ́ɛlɛ, bɛ̀ngɛ, byɛ́lɛ, nbyɛ́lɛ |
terrorisme |
terorisimu |
terroriste |
terorisi |
tertre |
tìn |
Tessalit |
Tesaliti |
Tésserebougou |
Teserebugu |
Tessit |
Tesiti |
tesson |
fílenkolon, ntɛ́ɛnɛ, ntɛ́gɛlɛn, ntɛ́gɛnɛ, tɛ́gɛnɛ, wàlon |
test |
fɛ́sɛfɛsɛli |
tester |
lánɛnɛ, nánɛnɛ |
testicule |
bɛ̀lɛ, dórokili, kíli, kíliden, kɔ́kili, kɔ́lɔ |
testicules |
bɛ̀lɛkili, fìlabara, gɛ̀lɛn, kíliɲɔrɔn, kíliɲɔrɔnkɔ, kɔ́, kɔ́lɔ, nkɛ̀lɛn, yére, yɛ́rɛ |
testicules (euph) |
wórokɔrɔla |
tétanos |
fàsajabana, jàlibana, kánfasajabana, kánjabana, kánpasaja, nɛ̀gɛtigɛbana, nɛ̀gɛtigɛdabana, sògoɲama, tetanɔsi |
tétanos néonatal |
dàbiɲama, jàŋoyi, jàŋɔyi, sònsanɲama |
têtard |
ncíninkùnba, ntòrininkùnba |
tête |
kùn, kùnkolo |
tête d'articulation |
kólokun |
tête non couverte |
kùnnankolonbila |
tête nue |
kùnnankolon |
téter |
mìn, súsu |
téton |
sínnukisɛ, sínnunkun |
tétracycline |
tetarasikilini |
Tetraodon fahaka |
dódo, dòdò, dóodo, fùruba |
tétrodon |
dódo, dòdò, dóodo, fùruba |
têtu |
dálagɛlɛn, dálagɛlɛn, dámagɛlɛn, dámagɛlɛn, dárɔgɛlɛn, dárɔgɛlɛn, fàlimɔgɔ, túlomagɛlɛn, túlomagɛlɛn |
texte |
másalabolo |
texte imprimé |
sɛ́bɛn |
texture |
fìri, fìrin, kólo, kóloma |
Thaïlande |
Tayilandi |
thé |
kànganin |
thé de Gambie |
káaniba, nkáaniba |
thé vert |
dùte, te |
théâtre |
cátiri, ɲɔ́gɔlɔn, tìyatiri |
théâtre traditionnel |
kɔ̀tɛba, kɔ̀tɛtulon |
théière |
bárada, báradaa |
thermomètre |
dégeresumanan, fùntenisumanan, tɛrimomɛtiri |
thiabendazole |
cabɛndazɔli |
thiamine |
camini, ciyamini |
thieboudienne |
nsáamɛ |
thiosulfate |
tiyosulifati |
Thora |
Tawureta |
thorax |
dísida, dísikolo |
Thot |
Toti |
Threskiornis aethiopica |
dábɔlɔwɔlɔsɔ, dábɔlɔwɔlɔsɔjɛman |
Thryonomys swinderianus |
kɔ̀ɲinɛ |
Thryonomys.swinderianus |
kánsole, kánsoli, nkánsole |
Tiakadougou-Dialakoro |
Cakadugu-Jalakɔrɔ |
Tibesti |
Tibɛsiti |
Tibi |
Tibi |
tibia |
gɛ̀lɛn, gɛ̀lɛnkala, gɛ̀lɛnkolo, gɛ̀nɛn, gwɛ̀lɛn, gwɛ̀lɛnkala, gwɛ̀lɛnkolo, gwɛ̀nɛn, npélenpelenkolo, nsɛ́nɛkolo, pélenpelenkolo, pélenpelenkolo, sáankolo, sánankolo, sánnakolo |
Tidermène |
Tidɛrimɛni |
Tidjaniyya |
tíjaniya |
tiédir |
wɔ̀likɔ, wɔ̀lɔkɔ |
Tiéfala |
Cɛfala |
Tiemena |
Cɛmɛna |
Tien |
Cɛn |
Tiendaga |
Cɛndaga |
tiens |
dɛ́ |
Tiéparandougou |
Cɛparandugu |
Tierno |
Cɛrino, Cɛrinɔ, Cɛ́rnɔ̀ |
Tifinagh |
Tifinari |
Tifomycine |
tifomisini |
tige |
kábaden, kàla |
tige de mil |
ɲɔ̀kala |
tige égreneuse |
wùlusilanden |
tige renflée |
wúguden |
Tigina |
Tigina |
tignasse |
kùnmugu |
Tignékoungo |
Tiɲɛkungo |
tijani |
tíjani |
Tijani |
Tíjane, Tìjánì |
tilapia |
bɔ̀gɔlantɛbɛn |
Tilapia zillii / Tilapia dageti (sorte de poisson) |
bɔ̀gɔlantɛbɛn |
Tilemsi |
Tilemusi |
timbre |
tɛnburu |
Timéiaouine |
Timiyawini |
Timéiawine |
Timiyawini |
Timiaouine |
Timiyawini |
timidité |
màlo |
Timissa |
Timisa |
tindola |
bàgɛnnâ-ká-dɛ̀gɛ |
tindora |
bàgɛnnâ-ká-dɛ̀gɛ |
Tin-Essako |
Tinisako |
Tinzaouaten |
Tinizawatɛni |
Tin-Zaouatene |
Tinizawatɛni |
Tinzawatene |
Tinizawatɛni |
Tioribougou |
Cɔribugu |
tique |
nfɛ́rɛ, npɛ́rɛ, tɛ́rɛ |
tir à la cible |
wòlobon |
tirage au sort |
bónni, kàlada, kàladali, kàlata |
tire-bouchon |
dáyɛlɛlan |
tirer |
bón |
tirer par la main |
fàlefale |
tirer par les pieds pour faire tomber |
kɔ́rɔcɛ̀ |
tirer sur |
gòsi |
tirer sur la bride |
dásàma |
tirer vers soi |
sàma, tùfa |
tireur d'élite |
dénkelenfili, dénkelenfili, kìsɛkelenfili |
tison |
tákurun |
tissage |
gèseda |
Tissala |
Tisala |
tisser |
dá, dán |
tisserand |
gèsedala |
tisserin à tête noire |
bú |
tisserin gendarme |
nkɔ́n, nkɔ́ncɔrɔ |
tissu |
bági, búguninka, búguninkaro, fìni, fìnimugu, nbúguninka, sáran |
tissu à raie blanche |
búgunin |
tissu de coton à motifs en forme de croix gammée |
búguninka, búguninkaro, nbúguninka |
tissu de pacotille |
sɔ̀rɔ-mán-gɛ̀lɛn |
tissu de pagne blanc |
káyo, kóyo |
tissu manufacturé |
fànsi |
tissu multicolore |
sógin |
tissu peu cher |
sɔ̀rɔ-mán-gɛ̀lɛn |
tissu soyeux |
bàsan |
tissu traditionnel neuf |
fìnikungo |
titre |
titiri |
tituber |
cònkoncanka, kèleku, kìlikilima, nìnginanga, táabataaba, tàlitali, tàlontalon, tàlontàlon, tìngitanga |
tituber de fatigue |
fìgifaga, fìngifanga |
Tockus erythrorynchus |
cɛ̀kankan |
Tockus.erythrorynchus |
kɔ́ngɔngɔki, ntóolen |
Tockus.nasutus |
mákantaantoolen, ntóolen, ntóolenbafin |
Togo |
Togo |
Togou |
Togu |
Toguna |
Toguna |
toile d'araignée |
npyɛ́na, npyɛ́nɛ, ntàlenmana |
toile d'araignée ancienne |
náalo, náalon |
toile de nid d'araignée |
ntàlennpyɛnɛ |
toilette intime |
jànaba |
toilettes |
bánakɔtaayɔrɔ, bánakɔtagayɔrɔ, sùtura |
toit à deux pentes recouvert de paille |
còori |
toit de chaume |
ntúfa, túfa |
toit de paille |
ncɔ́ |
Tokyo |
Tokiyo |
tôle |
tɔ́li |
tôle légère |
nɛ̀gɛfalafala |
tolnaftate |
tɔlinafitati |
tomate |
tàmati, tòmati |
tomate amère |
nkɔ̀yɔ |
tomate-cerise |
dàanin |
tombe |
ntùgunbilen, sàle, sɛ̀lɛ |
tombeau |
káburu |
tomber |
bìn, bìribara, bɔ̀n, bùrun, wɔ̀lɔwɔlɔ |
tomber à grosses gouttes |
wárawara |
tomber à verse |
wára |
tomber abondamment |
bòoro |
tomber amoureux |
bùrun |
tomber en cascade |
súrundu, súruntu, súuru, súurun |
tomber enceinte |
kɔ́nɔmaya |
tomber face au sol |
bíri |
tomber irrégulièrement |
wárawara |
tomber malade |
bàna |
tomber mollement |
bùgubaga, bùgubagabugu |
tomber sur le derrière |
tàgi |
Tombouctou |
Tumutu |
Tominian |
Tomiɲa, Tomiɲan, Tomiyan |
ton |
kánhakɛ |
ton, ta, tes |
í |
Tondibi |
Tɔndibi |
tondre |
cànwu, kàn |
Tonga |
Tɔnga |
Tonka |
Tɔnka |
tonne |
tɔ́ni |
tonneau |
bárigon, bárikon |
tonner contre quelqu'un |
jáman |
tonnerre |
kàbakulu, kàbapɛrɛnkan, sán, sánkulu, sánkulukan, sánpɛrɛnkan |
tontine |
tɔ̀nɔ |
tontines |
pàri |
Torah |
Tawureta |
torche |
kàlamɛnɛ, mɔ̀ɲɔ, mɔ̀ɲɔn, mɔ̀ɲɔtugu, tɔrisi, tɔrɔsi |
torchon |
jɔ̀ɔsilan, jɔ̀silan |
tordre |
fúgan, gɔ̀ngɔyi, gɔ̀nti, ŋɔ̀mɛ, tɔ́nɔmi, tɔ́nɔtɔnɔ |
tordre de force |
ŋáana |
Tori |
Tori |
tornade |
fúnufùnu, fúnunfùnun, sánfiɲɛ |
Torodo |
Tòrodo |
Torokorobougou |
Torokɔrɔbugu |
Toron |
Tɔrɔn |
torrent |
báworonto, jínson, jíson, kɔ̀woronto |
torsade |
náminɔ̀rɔ́ |
torsader |
mɔ́rɔmɔrɔ, nkɔ̀kɔɲɔ, nkɔ̀rɔɲɔ |
torsader des fils |
càani, cɛ̀ɛnɛ, tɛ̀rɛntɛ |
torse nu |
kánnakolon, kánnakolon, kánnankolon, kánnankolon |
tort |
gàasi, gàsi, hàkɛ, jàlaki |
torticolis |
kánfasadimi, kánfasajabana, kánjabana, kánkolodimi, kánmuguli, kánnamɛgɛlɛ, kánnamuguli, kánnɔmɛgɛlɛ, kánpasaja |
tortue aquatique |
jírɔnkogonin, nkógo, nkógonin, nkúgo, ɲà, táwu |
tortue de terre |
sìrakɔgɔma, sìrakɔ̀gɔma |
total |
dán, kàsabi, kúru, kúuru |
totalement |
mɛ́lɛku, péleketen, pélenkete, pélenketenwu, péndegelen |
totalement nu |
kúturufin |
totalement silencieux |
súu |
totalité |
kúlukùtu, yɛ̀rɛkun |
Totapen |
totapɛni |
totelement |
féfewu |
totem |
tɛ̀nɛ |
touareg |
tuwarɛgi |
Touareg |
bùrudaamɛ, bùrudamɛ |
Touat |
Tuwati |
Touba |
Túba |
touche-à-tout |
bólolamisɛn, bólolamisɛn, tɛ́gɛlamisɛn, tɛ́gɛlamisɛn |
toucher |
màa, màga |
toucher du doigt |
kɔ̀mɔsi |
toucher légèrement |
kɔ́ri |
Toucouleur |
Tukulɛri |
Toucouto |
Tukɔtɔ |
touffe |
tú |
touffe d’herbes |
wàaju, wàgaju |
touffe de cheveux |
gúfa |
toujours |
ábada, báda, báda, báda, bádaa, bádaa, bádaa, bádaa-bádaa, bádaa-bádaa, bádaa-bádaa, báda-báda, báda-báda, báda-báda, hábada, kádawu, kɔ́tɛɛ |
toujours debout |
sérele, sérelen, sérete |
Toukoro |
Tukɔrɔ |
Toulouse |
Tulusi |
Toumanibougou |
Tumanibugu |
Toumoumba |
Tumunba |
Touna |
Tona |
toupet |
mèreturu |
touque |
góngon |
tour |
dá, dá, dákun, sé, táako, tàko, turu |
tour de rôle |
bɛ̀lɛnintuuru, dá |
tour réservoir |
jíbondon, jíbonton |
tour sur soi-même |
míniminisàalo |
Touraba |
Turaba |
touraco gris |
kóròko |
touraco violet |
nkàcɔn |
tourbillon |
fólônkóto, fúnufùnu, fúnunfùnun |
tourbillon de vent |
fúnufùnu, fúnunfùnun |
tourbillonner |
fúnufùnu, fúnunfùnun |
tourisme |
turisimu |
touriste |
turisi, túrisi |
tourment continuel |
ɲàgata, ɲàngata, ɲànkata |
tourmenter |
láajaba, lájaaba, lájaba, lájɛbɛ, lánɔgɔ, nánɔgɔ, ɲàgata, ɲàngata, ɲànkata |
tournant |
sírakuruyɔrɔ |
tourné |
kùmuman |
tourner |
kùruba, mínimini, múnu, múnumunu, yɛ̀lɛma |
tourner dans tous les sens |
yélebeyelebe |
tourner en rond |
kùrubɛkurubɛ |
tourner face au ciel |
ján |
tourner le dos |
kɔ́dòn, kɔ́mayɛ̀lɛma, kɔ́munu |
tournevis |
turunɛwusi |
tournoiement |
múnumunu |
Tourouka |
túruka |
tourteau |
túruto |
tourteau d'arachide |
tìgabo |
tourteau des noix de karité |
kɔ́lɔbooro, kɔ́lɔboro |
tourterelle |
ntúban, ntúfan, ntúgan, túban |
tourterelle à collier |
ntúfanbafin |
tourterelle du Cap |
kóronbànin |
tourterelle maillée |
ntúfannin |
tourterelle pleureuse |
ntúfanbafin |
tourterelle vineuse |
ntúfanninkanfin |
tous |
bɛ́ɛ, bɛ́ɛ |
Touséguéla |
Tusegela |
tousser |
sɔ̀gɔsɔgɔ |
tout |
bákuru, bɛ́ɛ, kúru, kúuru |
tout à fait |
fɛ́s, fɛ́si, háali, jáati, pélepele, pépewu, péwu, táwu, yɛ̀rɛ |
tout à fait vert |
gèrenfin |
tout ce qui concerne l'homme |
màako |
tout courbaturé |
fúluka |
tout de suite |
sísandanin |
tout dépenser |
dáji |
tout dire |
báwolo |
tout droit |
ŋáni, wúruu, wúruuu |
tout en sueur |
bɛ́dɛbɛdɛ |
tout entier |
bákuru, yɛ̀rɛbakun |
tout instrument à percussion |
dùnu, dùnun |
tout moite |
námanama |
tout nouveau |
kúralama |
tout perdre |
fíri |
tout petit |
ncéreketenin, ncírikitinin, ɲɔ̀rɔɲɔrɔnin |
tout premier |
fɔ́lɔfɔlɔ, tàntan, tàntannin, tɛ̀ntɛn |
tout près |
gɛ́ɛru |
tout récemment |
tànga |
toute chose pourvue de ɲàma |
ɲánfɛn |
toute la personne |
bákun |
toute-puissance |
yíriwa |
toutou des berges |
bátutu |
tout-puissant |
kóbɛɛsebaa, sébaa, sébaga |
Tout-Puissant |
Álawutaala, Ála Táala, Ála Táana |
toux |
sɔ̀gɔsɔgɔ |
toux aboyante |
wùlusɔgɔsɔgɔ |
toux sèche |
sɔ̀gɔsɔgɔjalan |
Toxaphène |
tɔkisafɛni |
toxine |
sɔ́fɛ |
toxique |
bàgama |
TPI |
TPI |
trac |
tìmitimi |
tracas |
kùnbalan |
tracasser |
kàmanagàn, kɔ́nɔgàn |
trace |
nɔ̀ |
trace de pas |
sèndanɔ, sènnɔ |
trace verticale du coin des yeux |
álasira |
tracer |
cì, tìiri, tìri |
tracer les frontières |
dànbɔ |
traces de pas |
fòlo, fòndo, fònfo, fònfon |
trachée |
kánfereke, kánfile, kánfilenin, kánfyele, kánfyelu |
trachée-artère |
kánfereke, kánfile, kánfilenin, kánfyele, kánfyelu |
trachome |
ɲɛ́jalandimi |
tracteur |
sɛ̀nɛkɛmobili, tarakitɛrɛ, tarakitɛri |
tradipraticien |
fàrafinfùrabɔla, fàrafinfurakɛla |
tradithérapeute |
fàrafinfùrabɔla, fàrafinfurakɛla |
tradition |
mà |
traducteur |
báyɛlɛmabaga |
traduction |
báyɛlɛmali, báyɛlɛmani |
traduire |
báyɛ̀lɛma, fàsari, kɔ́mayɛ̀lɛma, yɛ̀lɛma |
trafic louche |
kùrutukurutu |
trafic malhonnête |
yùruguyurugu |
traficant |
tarafikan |
traficoter |
kùrutukurutu |
trafiquer |
fɛ́nkɛ, yùruguyurugu |
Tragelaphus /Taurotragus.oryx.derbianus |
mìnanba |
Tragelaphus.scriptus |
mìnan, mìnankalan |
Tragephalus.trag.spekei |
jírɔminan |
trahir |
jànfa |
trahison |
jàanfa, jànfa, jànfanciya, kánbilali |
train |
tɛ́rɛn |
train à vapeur |
sìsikurun |
traînard de rue |
jámuru, jánburu |
traîner |
kòoro, nànsaalonansaalo, nìgisinɔgɔsɔ, sàma, tàlitalima |
traîner au travail |
kòlobokalaba |
traîner derrière soi |
gòdogodo |
traîner par terre |
fòfo |
traire |
bíri |
trait |
cì, cìi, tìiri, tìri |
traité |
bɛ̀nkansɛbɛn |
traitement |
fúrakɛ, fúrakɛli |
traitement phytosanitaire |
fúrakɛli |
traiter |
báyɛ̀lɛma, lákɛ, mìnɛ |
traître |
jànfanci, jànfanti |
traits |
jòli |
tranchant |
dá |
tranchant de la hache |
jéleda |
tranche |
fɛ́ɛrɛn, fɛ́rɛn, tìgɛrɔ |
tranchée |
kɔ́nɔnanugutigɛ, kɔ́nɔnugutigɛ, ntáraba, tàraba |
tranchée utérine |
jìginnikaliya |
trancher |
gánatìgɛ, tìgɛ |
trancher en morceaux |
gélu |
trancher grossièrement (excision ) |
cérun |
tranquille |
sìgi-ń-bólo-mà, sìgińbólomà |
tranquillement |
dɔ́yi |
tranquillité |
fɛ́rɛ, sìgińbólomà, sìgi-ń-bólo-mà |
tranquillité de l'esprit |
hákilisigi |
transaction commerciale |
fèere |
transformation |
báyɛlɛmali, báyɛlɛmani |
transformer |
báyɛ̀lɛma, kɛ́, màyɛ̀lɛma, yɛ̀lɛma |
transformer complètement |
kómayɛ̀lɛma |
transgresser |
dànsàgon |
transgression |
dànsagon |
transgression d’interdit |
tɛ̀nɛmako |
transmettre |
láse, náse |
transmission |
láse |
transparent |
jɛ́, jɛ́ |
transpercer |
cɛ́sɔ̀gɔ |
transpiration |
wɔ̀ɔsi, wɔ̀si |
transpirer |
wɔ̀ɔsi, wɔ̀si |
transplanter |
túru |
transport |
bòlifɛnko, dònifɛn, dònita, táransipɔrɔ |
transporteur |
móbilitigi |
transvaser |
bólomayɛ̀lɛma, yɛ̀lɛma |
Traoré |
nɔ̀gɔka, nɔ̀ɔka |
trappe |
ntáraba, tàraba |
trapu |
bète |
travail |
báara, cá, cí, cíya, kɛ́wale, kùnko, nɔ̀ |
travail collectif |
báarakɛɲɔgɔnya, fòrobabaara |
travail connu |
cíkɔrɔ |
travail courbé |
bírilennabaara |
travail d'esclave |
jɔ̀nyabaara |
travail du gendre chez ses beaux-parents |
búranci |
travail dur |
báabugubaara, sɛ̀gɛn |
travail en commun |
jɛ̀-kà-báara, jɛ̀-ka-kɛ |
travail en commun dans les champs |
cíbɔ |
travail forcé |
díyagoyabaara |
travail mal fait |
pótopàtapoto |
travail manuel |
bólolabaara |
travail pénible |
fàlibabaara |
travail rude |
sánjikɔrɔwɔsi |
travail sans soin |
bólomajuguya, bólomanjuguya |
travail vain |
sánjikɔrɔwɔsi |
travailler |
báara |
travailler autour de |
kɔ́rɔbɔ |
travailler qqn ou qqch |
fɛ́nkɛ |
travailleur |
báaraden, báarakɛla, cákɛla, cíyakɛla, dɔ́kɛla |
travailleur agricole |
cíla |
travailleur du secteur public |
fòrobabaarakɛla |
travailleur inappliqué |
cígoman |
travailleur le plus actif |
bɔ́rɔnkɔni |
travailleur manuel |
bólolabaarakɛla |
travaux à gauche et à droite |
bólomayɛlɛma |
traverse |
cɛ́tigɛ, gáda, jíripanparan |
traversée |
cɛ́tigɛ |
traversée de ce monde |
díɲɛlatigɛ, díɲɛnatigɛ |
traversée de Diafarabé |
bátigɛba |
traversée de la route |
síracɛtigɛ |
traverser |
cɛ̀rɔ, cɛ́tìgɛ, gánatìgɛ, sɔ̀tìgɛ, tɛ̀mɛ, tɛ̀mɛn, tìgɛ |
traverser un endroit |
cɛ́cì |
traversin |
kùnkɔrɔdonnan |
trébucher |
pòrokotó |
treillis |
kòngoron, kònkoro, kònkoron, kùnkoron |
tremblant |
yɛ́rɛyɛrɛbaatɔ, yɛ́rɛyɛrɛbagatɔ |
tremblement |
yɛ́rɛyɛrɛ |
tremblement léger |
dɛbɛdɛbɛnin |
trembler |
gínigini, kàmikami, kàminkamin, kɔ́rɔkɔrɔ, kúrukuru, yɛ́rɛyɛrɛ, yíriyiri |
tremper |
lámìn, námìn, sú |
trente mètres |
tarantimɛtɛrɛ |
trépied |
nɛ̀gɛsen, síngo |
Treron.waalia |
pérepèré, pɛ́rɛpɛrɛ |
très |
gɔ́dogɔdɔ, gɔ́dɔ, gɔ́jɔ, háali, hálila, kójùgu, kójugu, kɔ́likɔli, kɔ́yɔkɔyɔ, lɔ́bɔlɔbɔ, ndére, ntóri, ŋámaŋama, yɛ́gɛbɛ |
très acide |
ndóro |
très agréable |
ndánwu |
très ancien |
kɔ̀rɔkɔrɔman |
très avancée |
yelenwun |
très bien |
kósɛbɛ, kósɛ̀bɛ, síta |
très blanc |
fúwaa, fwá, kéyekeye, pánpasi, pás, pási, pásipasi, páspas, pwá, wélewele, wɛ́lɛwɛlɛ |
très brave |
kírikajo, kìriki |
très calme |
súu, tɛ́tɛ, tɔ́n, tɔ́ɔn, tɔ́tɔ, tɔ́yi |
très chaud |
bágibagi, kámakama, kɔ́likɔli, kúrr, ngámangama, ntámantama, ŋámaŋama, ŋáɲaŋaɲa, ŋɛ́ɲɛŋɛɲɛ, támatama, téretere |
très clair |
pánpasi, pás, pási, pásipasi, páspas, wálawala |
très claire |
wélewele, wɛ́lɛwɛlɛ |
très court |
céncegenin |
très désagréable |
npɔ́tɔ, npɔ́tɔkɔlɔ |
très difficile |
gérengeren |
très doucement |
ncɛ́ncɛnin |
très doux |
mánamana |
très droit |
tɛ́rɛɛ |
très dur |
kásaki, kéyekeye, kógoso, kógosogo, kɔ́k, kɔ́ki, kɔ́s, kɔ́si |
très dynamique |
géngele |
très embarrassé |
láfilibaatɔ, láfilibagatɔ, náfilibaatɔ, náfilibagatɔ |
très enflé |
dúguru |
très fâché |
kɔ́likɔli |
très facilement |
fúlori |
très fermé |
kɔ́likɔli |
très fort |
hálila, káti, kɛ́lɛkɛlɛ, láa |
très fort en sorcellerie |
ŋáɲaŋaɲa, ŋɛ́ɲɛŋɛɲɛ |
très frais |
tɛ́tɛ, tɔ́n, tɔ́ɔn, tɔ́tɔ, tɔ́yi |
très froid |
tɛ́tɛ, tɔ́n, tɔ́ɔn, tɔ́tɔ, tɔ́yi, tɔ́yi |
très gourmand |
nsómotɔ |
très grand |
kólonkalan, nkólonkalan, súrututu |
très grand- |
màsa |
très grand |
sórototo |
très grand et frêle |
nbólonbalan |
très grand nombre |
yírika |
très gras |
ɲámi, ɲɛ́mi, yábi |
très gros |
tálitali |
très haut |
kólonkalan, légelege, légelege, léngelenge, nkólonkalan, sánjan |
très léger |
fɛ́gɛfɛgɛ, fíngifɔngɔ, fɔ́gɔlɔn, ɲɔ́gɔlɔn, yúguyɛgɛ |
très lisse |
ntíleku, ntíneku, tíleku |
très loin |
híi, kɔ́sɔkɔsɔ, sɔ́gɔsɔgɔ |
très lourd |
dɛ́, tí |
très maigre |
kɔ́s, kɔ́si |
très mal intentionné |
kɔ́nɔnafin, kɔ́nɔnafin |
très mauvais |
npɔ́tɔ, npɔ́tɔkɔlɔ |
très mouillé |
ncóba |
très mûr |
kéyekeye |
très noir |
dɛ́ndɛndɛn, kírikiri, kírikiti, kírititi, kítikiti, síi |
très petit de taille |
géte, gwéte |
très plein |
yɛ́rɛtɛtɛ |
très proche |
ntóri |
très propre |
bɛ̀ɛsɛ, bɛ̀ɛsɛ, bɛ̀sɛ, bɛ̀sɛ, pánpasi, pás, pási, pásipasi, páspas, pyɛ́ |
très rapide |
kásakasa |
très rigide |
kɔ́k, kɔ́ki |
très rouge |
búwaan, cóyi, ŋáɲaŋaɲa, ŋɛ́ɲɛŋɛɲɛ, póro |
très sale |
bíribɔrɔ, díridara, kírikiri, kírikiti, kírititi, kítikiti, kɔ́rikɔri, kɔ́tikɔti, nkóronkoron |
très scabreux |
kɛ́lɛkɛlɛ |
très sec |
géngele, kásakasa, kɔ́k, kɔ́ki, kɔ́s, kɔ́si |
très sérieux |
kɔ́k, kɔ́ki |
très serré |
kɔ́k, kɔ́ki |
très solide |
géjegeje, gɛ́jɛgɛjɛ, kólomagɛlɛn |
très tôt |
póyi |
très touffu |
bínduun |
très versé |
fìn |
très vieux |
gɔ́dogɔdɔ, gɔ́dɔ, gɔ́jɔ, kɔ́tɔkɔtɔ, kɔ́tɔkɔtɔkɔtɔ, kɔ́yɔkɔyɔ |
très vite |
dídidi |
Très-haut |
tàala, tàana, tàgala, wùtala |
Très-Haut |
fútaana |
trésor administration |
terezɔri |
trésor public |
wáribon |
trésorier |
wáribontigi, wárimarala |
tressaillir |
kùnmasicɛ̀ |
tresse |
tásaju, tùlukala, tùrukala |
tresser |
bɔ́rɔn, dá, dán, dɛ́fɛ, dígi, fúgan, mɔ́rɔmɔrɔ, náamu |
tresses de femme |
bèretu, bèretubagi |
tresses enchevêtrées |
béretuduma |
tri |
làwoloma, nàwoloma, wóloma |
triade |
sàba |
triage à l'eau |
bùgubugu |
triangle |
kɛ̀rɛsàba, sélekesàba |
triangle musicale |
kɛ́nkɛn |
tribu |
síbolo |
tribunal |
kíiriso, kíriso, tiribinali |
tribunal correctionnel |
látilennikiritigɛda |
Tribunal Pénal International |
TPI |
Trichechus senegalensis |
báfàarɔ |
Trichecus.senegalensis |
mà, mán |
tricher |
námara, nánbara |
tricherie |
hàramaya, kàro |
trichiasis |
ɲɛ́dimijalan |
trichinose |
bágansogolantumunin |
trichloroacétique |
tirikuloro-asetiki |
trichomonase |
tirikomonazi |
trichomonose uro-génitale |
tirikomonazi |
trichuris |
kɔ́nɔbolintumu |
trident |
ɲàgi, ɲàki |
trier |
láwoloma, náwoloma, ɲɛ́natɔ̀mɔ, ɲɛ́nawoloma, tɔ̀mɔ, wóloma |
Trigonoceps occipitalis |
bòdunduga |
trimestre |
kálosaba |
triméthoprime |
tirimetopirimu |
Tringa |
Tiringa |
tringle |
fìnidulonnan |
Trionyx.triunguis |
ɲà |
tripe |
nògo, nùgu |
triplés |
sàbanin |
Tripoli |
Tiripoli |
Tripolo |
Tripoli |
tripoter |
lɔ̀gɔbɛ, ɲɔ̀rɔkɔ |
trisaïeul |
fúfafu, túlomalelale |
triste |
kàsibaatɔ, kàsibagatɔ, láfilibaatɔ, láfilibagatɔ, náfilibaatɔ, náfilibagatɔ |
tristesse |
nídegun, ɲɛ́kumuni, ɲɛ́nafin, sɔ̀nja |
tristesse maladive |
ɲɛ́nasuma |
trithérapie |
tiriterapi |
triturer |
bù, bùn |
troc |
fàlenni |
trois |
sàba |
troisième |
sábanan, 3nan |
troisième prière musulmane |
làansàra |
trompe |
búru, dáburu |
tromper |
láfili, náfili, námara, nánbara, nɛ́gɛn, ŋànamu |
tromperie |
nɛ́gɛn, nɛ́gɛnni, ŋànamuŋanamu |
trompette |
búru, kɔ̀mɔsama |
trompette des anges |
àlimukayikayi, káyikayi |
tronc |
cɛ́naa, cɛ́naga, jù, nàa, nàga, sún |
tronc-de-mil |
ntɛ̀lɛnin |
trône |
larusi, màsasigilan |
trop |
kójùgu, kójugu |
trop cuire |
nɔ́gɔnɔgɔ |
trop cuit |
fóra |
trop petit |
ncɔ́ɲi, ncɔ́yin |
trot |
burɛburɛ, cùgancugan, cùrancuran |
trotter |
búranburan, cùgancugan, cùrancuran |
trotter bruyamment |
búranburan |
trottinement de frayeur |
ɲériɲeri |
trottiner |
ɲériɲeri |
trottoir |
sènnataamayɔrɔ |
trou |
dìngɛ, gòfa, sɔ̀jigi, wò |
trou d'affût |
ntáraba, tàraba |
trou de fuite |
ló |
trou de secours |
npó, npókun |
trouble |
tìmitimi |
trouble de l'esprit |
hákilitiɲɛ |
trouble mental |
kùnmayɛlɛma |
troubler |
bùruburu, bùuru, cáwucawu, kùnmayɛ̀lɛma |
troubler le regard |
ɲɛ́duuru |
troubler profondément |
kɔ́nɔnafìli |
troubler un liquide |
dùruntu, dùuru |
troubles |
jàhadi, jìhadi |
troubles de la vue |
màraɲɛdimi |
troué |
wòma |
troupe |
jàlamisɛn |
troupeau |
bágankulu, fɔ́gɔ, fɔ́gɔn, kúlu |
trouver |
sɔ̀rɔ, yé |
trouver insuffisant |
bólolagòsi |
trouver le moyen |
ɲɛ́sɔ̀rɔ |
truc |
fɛ́nkɛ |
Trump |
Tɔrɔnpu, Turanpu |
truquage de tours de nuits |
súfalen |
truquage des tours de nuits chez les épouses |
súfalen |
trypanosomiase |
sùnɔgɔbana |
TSF |
Sanfili |
tu te rends compte ! |
ìhí |
tubercule |
kú, kúmafɛn |
tubercule Coleus blumei |
wósoninfin |
tubercule esp |
npyé |
tuberculose |
sɔ̀gɔsɔgɔninjɛ |
tuer |
bɔ̀rɔntɔ, dádigi, dáji, fàa, fàga, jànfa, tára |
tuerie générale |
ɲɔ́gɔnfaga |
tueur d’animaux |
sògofaala, sògofagala |
tumeur |
káliyakuru |
tumulte |
yóyayo |
Tumunde (Kita) |
Dante, Dantɛ |
tunique de chasseur |
sígidulɔki |
tunique de sorcier |
sígidulɔki |
Tunisie |
Tinizi, Tunisi, Tunisia, Tunizi, Tunusi, Tunusiya |
turban |
dìsa, jàlamugu, kùnnajala, kùnnamini |
turban d'imam |
náamu |
turban de dignitaire |
náamu |
turbulent |
ŋánakiŋanaki |
Turdoides plebejus |
twátwalen |
Turquie |
Túriki, Túruke, Túruki |
tut!tut! |
pípii |
tuteur |
kɛ̀ɛ́, kɔ́kɔrɔ, kùnnasigibaa, lámɔfa, lámɔmasa, màramɔgɔ, námɔfa, námɔmasa, tɛ̀ɛ́n |
tuteurer |
kɔ́rɔdòn |
tuyau |
búru, jíbɔsira, kólokolo, kɔ́lɔkɔlɔ, tiyo |
tuyau d'échappement |
sìsibɔlan |
tuyère en terre |
tóno |
type |
tipu |
type d’activité |
yɛ̀lɛmabolo |
type de marche |
nìgisinɔgɔsɔ, nìisinɔɔsɔ, nìisinɔɔsɔnin |
Typhlops.punctatus |
kàlaci |
Typhlops.sp. |
dùgurɔsa, dùgurɔsanin, kàlaci |
typhoïde |
nɔ́gɔbana, tifoyidi |
tyrannie |
díyagoyafanga |