Bamadaba bamanankan daɲɛgafe / dictionnaire du Corpus bambara de référence
A-Z ɲíni Fr (i) *
ɛ ɔ ɲ ŋ ɲíni!

Z - z

Zafu→̌→ 4→n.prop/n : 0 →n.prop : 4→n : 0

n prop ABRABR, Zone d’Alphabétisation Fonctionnelle… ka donba * an ka karamɔgɔ ɲuman dɔw tɔgɔ * * Kulukɔrɔ * * Falajɛ Zafu * Modɛsiti Tarawele Bankuma Buramaba Kulubali Ɲamana Mamadu …(kibaru008_02an_ka_karamogo.dis.html)

Zakɔbu→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGJacob

Zamayiki→̌→ 2→n.prop/n : 0 →n.prop : 2→n : 0

n prop TOPJamaïque (pays).…nin yɔrɔ fɛn o fɛn na, a ye waatijan kɛ donitaw la batondankanw na sanni a ka se Zamayiki san 1983 waati la. a tɔɲɔgɔnw de ye Wɔndɛri da a la baton kɔnɔ. a yɛrɛ ye Azizi fara o kan.…(kibaru531_08jara-azizi_wonderi.dis.html)

Zan→̌→ 3→n.prop/n : 0 →n.prop : 3→n : 0

n prop NOM ETRGZhang Zangi (Zhang Qian, explorateur et doplomate chinois du 2 siècle av. J.-C.)… Zan Kulodi Buru ye SEDEYAWO kolabɛnjɛkulu kuntigi ye ; ale ka fɔ la, kojugubakɛlaw kɛlɛli …(kibaru572_03kulubali_jara-jamanakuntigi_ibarahimu.dis.html)

Zan→̌→ 106→n.prop/n : 0 →n.prop : 149→n : 0

n prop NOM MJean (pape Jean-Paul II 1920 - 2005).…o ye sonba ye, min kɛlen tun bɛ ka dɔ ka nafoloba sonyɛ ka taga i dogo n'o ye. tuma min na Zan ko « i kisira », sonkɛ y'a miiri ko wɔritigi ye ale yɔrɔ dɔn. Zan ye o nafoloba minɛ ka taga so.…(diarra-warabilenkoro_ka_walijuya.dis.html)

Zàn→̌→ 149→n.prop/n : 0 →n.prop : 149→n : 0 Nsàn Zàn; Nzàn.

n prop NOM MZan (prénom du 3e fils chez les Bambara).…Nci y'a ka sanujɔlɔkɔba in ta ka taga so : nafolo tigiya dabɔlen kɛra o ye. Zan b'a ka ntɔngɛn na tuma min na, a ye ntɔn belebeleba dɔ ye. a y'o gɛn k'o gɛn.…(diarra-warabilenkoro_ka_walijuya.dis.html)

Zàn→̌→ 149→n.prop/n : 0 →n.prop : 149→n : 0 Nzàn Nsàn

n prop NOM M (nom masculin).…Nci y'a ka sanujɔlɔkɔba in ta ka taga so : nafolo tigiya dabɔlen kɛra o ye. Zan b'a ka ntɔngɛn na tuma min na, a ye ntɔn belebeleba dɔ ye. a y'o gɛn k'o gɛn.…(diarra-warabilenkoro_ka_walijuya.dis.html)

zàn→̌→ 0 sònsan nsònsan; nsàn; zàn.

n lièvre jaason.

1 • lièvre brun commun, Lepus capensis (dans les contes le lièvre est réputé astucieux, malin). sònsanbilennin.

2 • lièvre de Whyte, Lepus whytei. sònsanbugun.

Zanbɛzi→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPZambèze (un fleuve en Afrique du Sud).

Zanbi→̌→ 16→n.prop/n : 0 →n.prop : 16→n : 0

n prop TOPZambie (pays).…kasaara min binna Samatasɛgɛ ziɲɔriw kan ni Zanbi y'u gosi 6 ni 1, o ye mɔgɔw kamanagan.…(kibaru542_08konta-mali_ntolatanko.dis.html)

Zancɛbugu→̌→ 15→n.prop/n : 0 →n.prop : 15→n : 0

n prop TOPZantiébougou (ville et commune, cercle de Bougouni, région de Sikasso).…hakililajigin na, samiyɛ fɛ, walasa ka bɔ Zancɛbugu ka Kɔlɔnjɛba lasɔrɔ, mɔgɔw tun bɛ lɛrɛ 6 kɛ sira kan ; kasɔrɔ a tɛ tɛmɛ kilomɛtɛrɛ 140 kan.…(kibaru538_01tarawele_jara-zancebugu_kolonjeba.dis.html)

zándarama→̌→ 26 zándaramu; zántaramu; zándarmu.

n gendarme Note : kb 7/05 p.3… tile 23 y'a sɔrɔ mɔgɔ fagalen mumɛ ye 21 ye, lotoli Aradisɔni baarakɛla 18 b'olu la ani zandarama 1 ka fara kojugubakɛla 2 ninnu kan…(kibaru526_01-02jara-binkannikelaw.dis.html)

zándarameri→̌→ 17

n gendarmerie…o fuladenninw ye sira minɛ ka taga wɛrɛ la ni ka taga a ɲɛfɔ u somɔgɔw ye. u somɔgɔw sinna " zandarameri " ma, ni ka taga a ɲɛfɔ yen.…(dumestre-chroniques_amoureuses_1995_08_12.dis.html)

zándaramu→̌→ 49 zándarama zántaramu; zándarmu.

n gendarme Note : kb 7/05 p.3…cɛ yɛrɛ ko : nin de y'a to ne ye bugɔli kɛ. " zandaramu " cɛ ko anw ma, a ko : muso, wari joli bɛ sara aw ye ? ne Tɛnɛ ko : waa bi wɔɔrɔ bɛ sara anw ye.…(dumestre-chroniques_amoureuses_1995_07_29.dis.html)


zándármú ~ zándáramú ‘gendarme’
consonnes marginales : z emprunté au français 2-30

zándaramu→̌→ 49 zándarama

n zándarama; zándramu gendarme òlu dè nàna kɛ́ án bólo yé bì sá zándramu - kàramɔgɔ fáaramasi dúnan - àni pòlisiw pílasi. (La Geste de Ségou - L'Avènement de Da - 178) ETRG.FRA.

zándarmu→̌→ 0 zándarama zándaramu; zántaramu; zándarmu.

n gendarme Note : kb 7/05 p.3

zándramu→̌→ 1 zándarama

n zándaramu; zándarama gendarme òlu dè nàna kɛ́ án bólo yé bì sá zándramu - kàramɔgɔ fáaramasi dúnan - àni pòlisiw pílasi. (La Geste de Ségou - L'Avènement de Da - 178) ETRG.FRA.

zànfala→̌→ 0 nsànfala nsànfɛlɛ; zànfala; gànfɛlɛ; nkànfɛlɛ; nsànfalanfalan.

n maladie cutanéemaladie cutanée, pytiriasis versicolor, dartre (taches squameuses disséminées sur la peau). dà, kàbabilen.

Zangi→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop NOM ETRGZhang Zan (Zhang Qian, explorateur chinois, IIème siècle avant J.C.)… Mariko Polo, Ibunu Batuta, Kiyan Zangi , Baritolome Jazi, Wasikodegama, Kirisitɔfu Kolonbu, Mazelan, Saworigan da Baraza, …(kibaru543_05konta-dukene_dinye_konyenyinitaamabaw.dis.html)

Zanikɔdugu→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOP (nom d'un village, région de Sikasso).… , Maadu Kulubali ka bɔ Samɔgɔsoni na ; Daba Kulubali ka bɔ Kafuzera ; Siyaka Tarawele ka bɔ Zanikɔdugu . ɲɛmaayaso maa tɔw bɛ yen. : yali pɔmitɛrɛsɛnɛnaw bɛ ka labɛn jumɛnw kɛ ka bɛn ni « UEMOA » …(jekabaara171_06banba_jalo-sikaso_pomiteresenenaw.dis.html)

Zankarabala→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPZankarabala (commune de Fallou, cercle de Nara, région de Koulikoro).

Zànkɛ́→̌→ 15→n.prop/n : 0 →n.prop : 15→n : 0

n prop NOM MNOM M (nom masculin).… , fo Lambdu dimina o Weta kɛlɛkɛ, jɔn kuntigi o denkɛ min taara tanga kun do, n'o ye Weta Zankɛ ye, Bamaki min kun ye bamanan kin na, o fa de ye o ye…(diallo-conquetes_el_hadj_omar.dis.html)

Zankɛbugu→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPZankèbougou (village, commune de Didiéni, cercle de Kolokani, région de Koulikoro).…Cɛman Kulubali ye Zankɛbugu koperatifu mɔgɔ ye Jijɛnin komini na. ale kɛra sɛnɛkɛlaw ka kumatigi ye.…(kibaru545_03jara-sikolokololaw_jijenin.dis.html)

Zantalini→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop Gentalline Ni denfitini don, aw bɛ zantalini (gentalline) fara anpisilini kan (kilogaramu kelen o kilogaramu kelen, aw bɛ miligaramu 2 kɛ a la tile kɔnɔ).(Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

zantamisini→̌→ 34

n gentamycine Bɛlɛnin (sɛbɛn ɲɛ Bɛlɛni ni kɔnɔnafɛnw foroko cili (farali)) Anpisilini ni zantamisini, ampicilline avec gentamycine,...(Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

zántaramu→̌→ 0 zándarama zándaramu; zántaramu; zándarmu.

n gendarme Note : kb 7/05 p.3

zantiyani→̌→ 6

n gentiane Ni safa don, aw bɛ wiyolɛ d zantiyani (violet de gentiane), ... (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

zánwiye→̌→ 0 zánwuye zánwiye Fr. janvier

n janvier

zánwuye→̌→ 20 zánwiye Fr. janvier

n janvier…Dikɔ ko ale kɔnɔma don kabini « zuluye » kalo 2002 fɔ ka na se « zanwuye » kalo 2003, kɔnɔ dalen don : a tɛ bonya, a tɛ wuli, dabali don, a gengennen don.…(dumestre-manigances_2003_01.dis.html)

zaponɛ→̌→ 0 zapɔnɛ zaponɛ Fr. japonais

n Japonais

Zapɔn→̌→ 41→n.prop/n : 0 →n.prop : 41→n : 0 Yapɔn

n prop TOPJapon (pays).…yala Zapɔn ye sugo jamana ye wa ? an bɛ se k'a fɔ hali ni yɔrɔ dɔw man ɲi Zapɔn n'a ka nin fɛn ɲumanw bɛɛ, an bɛ se k'a fɔ ko Zapɔn ye jamana ye min bɛ mɔgɔ nata.…(dunbuya_duguet-le_japon.dis.html)

zapɔnɛ→̌→ 0 zaponɛ Fr. japonais

n Japonais

zaradɛn→̌→ 1

n jardin kɔ̀, nákɔ (...) Fasokanw labaarali kalan dakun bɛɛ la ; denlamɔyɔrɔw (zaradɛnw), baaradegekalansow ani kalansobaw la; (Kibaru 559, 2018) ETRG.FRA.

záwɛliji→̌→ 1( eau )

n eau de Javeleau de Javel

zayɛri→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0 Zayiri

n prop ABRABR, ZAER, Zone d’animation et d’expansion rurale

zayi

n zaï (une technique culturale traditionnelle originaire d'Afrique de l'Ouest (Mali, Niger, Burkina Faso) aujourd'hui principalement pratiquée par la population du Nord du Burkina Faso (Yatenga). Elle y est réapparue dans les années 1980 à la suite des périodes de sécheresse connues dans l'ensemble du Sahel après avoir été plus ou moins abandonnée à la suite de périodes d'abondance (1950-1970), de l'éclatement des familles et de la mécanisation de la préparation des nouveaux champs).…a ko zayi la, n'i bɛ farafinnɔgɔ ni angɛrɛ matarafa, o bɛ se ka 52 fara i ka sɔrɔ kan kɛmɛsarada la.…(kibaru545_03jara-sikolokololaw_jijenin.dis.html)

Zayiri→̌→ 8→n.prop/n : 0 →n.prop : 8→n : 0

n prop TOPZaïre (pays, ancien nom de la RDC).…jamana wolonwula in, n'o ye Mali, Ganbi, Nizɛri, Nizɛriya, Senegali, Sudan ani Zayiri ye, u ka tɔnsigi in kɛra, k'a daminɛ awirili kalo tile 17, fo ka taa a bila a tile 25 la.…(kibaru003_01kuma_ani.dis.html)

Zayiri→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 1 zayɛri

n prop ABRABR, ZAER, Zone d’animation et d’expansion rurale… se ka fɛn kɛ o forow la. nka minnu danna o kɔfɛ, ntumuw digira o kɔɔriw la kosɛbɛ. anw fɛ Kɛɲɛ zayiri kɔnɔ, kɔɔri minnu danna mɛkalo tile 10 laban kɔnɔ ka se zuwɛnkalo tile 5 ma, ntumuw ye dan …(kibaru549_04tarawele-ntumuw.dis.html)

Zebala→̌→ 7→n.prop/n : 0 →n.prop : 7→n : 0

n prop TOPZébala (village et commune, cercle de Koutiala, région de Sikasso).… ka bɔ Molobala - Tinge Zie Male ka bɔ M'pesoba - Madu Male ka bɔ Bla, - Tahiru Danbɛlɛ ka bɔ Zebala - Karimu Sanu ka bɔ Yoroso - Ibrahima Danbɛlɛ ka bɔ Kimparana - Bah Konɛ ka bɔ Konsegela - Alu …(kibaru556_04balo-welekan.dis.html)

Zeguwa→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPZégoua (ville, cercle de Kadiolo, région de Sikasso).

Zelabugu→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPZielabougou (village dans la commune de Ouelessébougou, cercle de Kati, région de Koulikoro).… Sanankɔrɔba komini na, dɔ bɛ Jorila Jalakɔrɔba komini na, dɔ bɛ Sikɔrɔ-Jitumun, Kɔlena, Zelabugu ani Banankɔrɔ-Jitumun. o dugu 4 bɛ Welesebugu komini na. dɔ farali o jɛkulu ninnu ka …(kibaru542_02jara-baraziko_ni_nakoko.dis.html)

Zelandiya→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPZealandia (continent partiellement submergé comprenant la Nouvelle -Zélande).…sisan, dugukoloko dɔnniya tigilamɔgɔw ye gun dogolen dɔ lakodɔn k'o wele Zelandiya gun.…(kibaru543_03dugukolo_kura.dis.html)

zeluzili→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop Gelusil Asipirini talen kɔfɛ, walasa a kana aw furu jeni jeni, aw bɛ a ta dumuni kɛ waati ka ji caman min a kan walima nɔnɔ walima furudimifura jilama kutu ɲɛ kelen i n’a fɔ maalɔkisi (Maalox) walima zeluzili (Gelusil). (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

zènerali→̌→ 29 fr : général

n général (grade militaire).… Cadi ) ; Denisi Sasu Ngesu ( Kongo Barazawili ) ; Fɔru Ɲasɛngibe ( Togo ) ; Boni Yayi ( Benɛn ) ; zenerali Sekuba Konate ( Lagine )... peresidan caman wɛrɛ nɔnabilabaga tun bɛ kɛnɛ kan, i n'a fɔ …(jekabaara300_02sidibe-mali_ka.dis.html)

zènerali→̌→ 38

adj général…Mali ɲɔgɔlɔnbɔlaw ka jɛkuluba n'a tubabukan daɲɛ surun ye « FADEMA » ye, o sekeretɛri zenerali ye Kari Bɔgɔba Kulubali ye.…(kibaru539_02dunbiya_jara-ala_ye_nyogolonbola.dis.html)

zèneralidebirigadi→̌→ 1

n général de brigadegénéral de brigade 4 - Lakana minisiri: Zeneralidebirigadi Salifu Tarawele. (Kibaru 534, 2016, Minisiri kuraw) ETRG.FRA.

Zenɛri→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGJenner (Edward Jenner, médecin anglais qui a inventé le vaccin contre la variole).

zenɛsi→̌→ 0

n genèse A ye jɔyɔrɔw fa Sɛki Umaru Sisɔkɔ ka filimu (siniman) fila kɔnɔ; n'o ye Siya ani Zenɛsi ye. (Kibaru 515, 2014) ETRG.FRA.

Zenɛwu→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPGenève

zèni→̌→ 1

n Source : Fr. génie militairegénie.militaire, génie militaire… , karidon sɛtanburukalo tile 22 san 2013, peresidan Ibarahimu Bubakari Keyita tun bɛ « zeni militɛri » la sɔrɔdasiw ka ɲɛnajɛ kɛnɛ kan. a y'a ka nisɔndiya jira sɔrɔdasiw la. a k'a hami …(kibaru500_05jara-mali_ka_yereta.dis.html)

zenitali→̌→ 2

adj génital Kurukurubana min bɛ mɔgɔ dogoyɔrɔw minɛ, o kasaara ka bon kosɛbɛ. Tubabukan na, a bɛ wele « Hɛripɛsi zenitali ». (Kibaru 525, 2015) ETRG.FRA.

zeran→̌→ 0

n gérant kùnnasigibaa Ka jateminɛ ni sɛgɛsɛgɛli kɛ koperatifu ka baara taabolo bɛɛ kan n'a ɲɛkun bɛ dirɛkitɛri bolo, walima zeran. (Kibaru 494, 2013) ETRG.FRA.

Zerbo→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM CLZerbo

Zèrusàlɛmu→̌→ 21→n.prop/n : 0 →n.prop : 21→n : 0

n prop TOPJérusalem (ville d'Israël/Palestine).…» Yezu saya ni a kununni sudaliko sabanan ka a masɔrɔ Yezu tun ka kan ka yɛlɛn ka taa Zerusalɛmu , a ye a ka kalandenw tan ni fila ta a fɛ u dan na.…(layidu_kura_01mace.dis.html)

Zesɛnki→̌→ 5→n.prop/n : 0 →n.prop : 5→n : 0

n prop G5 Basigi sabatili jamana kɔnɔ an'a kɔkan o waleya dɔ ye jamana 5 jɛ sɔrɔdasikulu kɛrɛnkɛrɛnnen sigili ye senkan; n'o bɛ wele tubabukan na Zesɛnki Saheli (G5 Sahel). (Kibaru 552, 2018) ETRG.FRA.

Zesi→̌→ 2→n.prop/n : 0 →n.prop : 2→n : 0

n prop Zeus (dieu suprême de la Grèce ancienne).… tun bɛ bɔ Gɛrɛsijamana fan tan ni naani kɔnɔ ka na Olɛnpi, ka bonyamasegin kɛ ka ɲɛsin Zesi ma. cɛw dɔrɔn de tun bɛ na ɲɔgɔndanba in na. bɛn kɛra a kan ko ɲɛnajɛba in daminɛna san 776 ka …(kibaru542_05konta-olenpiki_farikolonyenajew.dis.html)

Zeyinabu→̌→ 5→n.prop/n : 0 →n.prop : 5→n : 0 Jɛ̀nɛ́bà Jɛ̀nɛbù; Jènebù; Jainab; Nsɛ̀nɛbú; Bájènebà; Jɛ̀nɛ́

n prop NOM F (Jɛ̀nɛ́ est une forme diminutive).… Mali SIRA ɲɛmɔgɔba madamu Tɛlima Kɛligati ni poroze Mali SNGP ɲɛmɔgɔba madamu Jara Zeyinabu Njayi, fo ka taa se Kadede / CADDE kuntigiba Hasani Samaseku ma…(kibaru570_07sogoba-desantaralizason_be.dis.html)

Zeyiya→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop ABRABR, GIA, Groupe islamique armé

Zezana-Gara→̌→ 2→n.prop/n : 0 →n.prop : 2→n : 0

n prop TOPSinzana-Gare (un village près de Ségou).…juma, sɛtanburukalo tile 16 k'a dugu jɛ sibiri la, sonw tun bɛ na anw ka wulu ɲɛ ci. o kɛra Zezana-Gara komini na, Segu mara la. dugu jɛlen, an y'a kɔlɔsi ko an bamuso fila sonyana su fɛ.…(fasokan2012-10segu_bagan.dis.html)

zɛ́duuru→̌→ 1 jɛ́duuru

n chanfrein pattes blancschanfrein pattes blancs, cheval au chanfrein et aux pattes blancs… ta ye ! cɛganakarabaso filɛ ! a ko baba, nin ye i ta ye, n'o tɛ nin tɛ ne ka so ye ! caaceli bɛ yen, zɛduuru . a ko jɔnw, a ye nin minɛ dɛ ka karafe don a da ! u y'o minɛ ka taa o jɔ kɔrɔn fɛ. pata ! pata ! pata ! …(jabate-ngenyekoro_ka_tonnkan.dis.html)

zɛ̀gɛlɛn→̌→ 0 sɛ̀gɛlɛn nsɛ̀gɛlɛn; zɛ̀gɛlɛn; sègelen; nsègelen.

n ver de Guinéever de Guinée

zɛli→̌→ 0

n gel ka mabɔ ɲɔgɔn na ni mɛtɛrɛ kelen hakɛ ye, ka tɛgɛw ko ni safunɛ ye, walima ka zɛli hidoro alikɔliki k'u la, ani ka nunnabiri don. (Kibaru 581, 2020) ETRG.FRA.

Zɛngi→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGZheng (Zheng He, explorateur chinois de 14-15 siècles).

zɛnki→̌→ 11

n zinc zinki Dugujukɔrɔnafolomafɛn wɛrɛw bɛ yen i n'a fɔ Ofalikini, Kiwuru, Pulɔn ni Zɛnki, Liɲiti ani Sisiti, ka laso ni farasu fara o kan, olu bɛɛ taamasiyɛnw yera Gawo marabolo kɔnɔ.(Kibaru n°527, 12/2015) ETRG.FRA.

zɛ́rɛ→̌→ 0 nsɛ́rɛ nsára; zɛ́rɛ.

n pastèquepastèque, Citrullus sp (sauvage ou comestible). cucu.

Zida→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGJudas

Zidani→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGZinédine Zidane (footballeur).

zido→̌→ 2

n judo…olu ye ɲɔgɔndan kɛ atiletisimu, ntolatan, basikɛti, zido , tenisi, siyɛnta adw.…(kibaru500_06kulubali_konta-farikolonyenaje_kibaruyaw.dis.html)

zifu→̌→ 0 zuifu; ziyifu Fr. Juif

n Juifjuif

Zigɛnshori→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPZiguinchor (ville du sud du Sénégal).

zilɛ→̌→ 0

n gilet O la, n'i ye Mali sɔrɔdasiw lajɛ, kɛlɛkɛminɛn girin minnu b'u bolo, olu kɔrɔlen don, wa u bɛ coron cɛncɛn kan; u caman bɛ yen fana yɛrɛtangalan t'u bolo, n'a bɛ fɔ o ma « zilɛ parabali ». (Kibaru 494, 2013) ETRG.FRA.

zimelazi→̌→ 0

n jumelage fìlaninteriya Filaninteriya (Zimelazi), o bɛ Mɔti duguw ni Faransi dugu caman cɛ. (Kibaru 522, 2015) ETRG.FRA.

Zinbabuwe→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0 Zinbawe Zinbabwe

n prop TOPZimbabwe (pays).

Zinbabwe→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0 Zinbawe Zinbabuwe

n prop TOPZimbabwe (pays).

Zinbawe→̌→ 18→n.prop/n : 0 →n.prop : 18→n : 0 Zinbabwe; Zinbabuwe

n prop TOPZimbabwe (pays).… : kulu a : Gabɔn, Burukina Faso, Gine Bisawo, Kameruni kulu B : Alizeri, Tunizi, Sɛnɛgali, Zinbawe kulu C : Kɔnɔwari, R. D. Kongo, Marɔku, Togo kulu D : Gana, Mali, Eziputi, Uganda …(kibaru538_07fililatilen_kani2017.dis.html)

ziniyɔrɔ→̌→ 0 ziɲɔri

n ziɲɔri junior Samatasɛgɛ Ziɲɔriw, olu fana bɛ taaa Libi «Kani», k’a daminɛ marisikalo tile 18 ka se awirilikalo tile 2 ma, san 2011.(Kibaru, n°467) ETRG.FRA.

zinki→̌→ 0

n zinc zɛnki Dumuni nafamafɛn minnu bɛ wele tubabukan na witamini A, potasiyɔmu, kalikɛri ani zinki, olu bɛ jekisɛ la.(Kibaru 494, 2013) ETRG.FRA.

ziɲɔri→̌→ 16

n junior… Kupu ta * jumadon, desanburukalo tile 10, san 2010, Samatasɛgɛ ziɲɔriw ye Burukina Ziɲɔriw gosi 4 ni 2 penaliti duurunan sen fɛ…(kibaru467_7tunkara_konta-samatasege_zinyoriw.dis.html)

zipisi→̌→ 3

n gypse Musow y'a jira, k'olu ye zipisi don ka fara farafinnɔgɔ kan.(Kibaru 536, 2016) ETRG.FRA.

zipu→̌→ 2 jupu; jipu.

n jupe jàso.… yɛlɛn fɔ worow la, a dɔw ta ye zipubaraba ye, ka sɔrɔ ka musɔrɔ ( musɔrɔ ) siri o kan, a dɔw ta ye zipu dama ye…(dumestre-manigances_2003_02.dis.html)

zìra→̌→ 0 nsìra sìra; sùla; zìra.

n cuivre jaunecuivre jaune kiwuru, dɛ̀ɲɛ.

Ziyanki→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGXuanzang Zangi (Xuanzang, un moine bouddhiste chinois de 7 siècle qui a fait un voyage en Inde et en Arabie).

Ziyɛli→̌→ 0

n arachide JL24arachide JL24 (sorte d'arachide, type JL24).

ziyifu→̌→ 0 zifu zuifu; ziyifu Fr. Juif

n Juifjuif

ziyifu→̌→ 0 zuyifu

n zuyifu; zuifu Juif, Juif, juif yàhudiya, zifu Zuyifuw ye siya dɔ ye, an b'a fɔ u ma yahudiyaw walima banisiralakaw.(Kibaru 538, 2016) ETRG.FRA.

zizeman→̌→ 0

n jugement kíiritigɛ, kíiri, sàriyatigɛ Mali sariya la, ni kalo kelen tɛmɛna kasɔrɔ bangebaaw ma taa u den ka wolosɛbɛn labɛn, a laban na «Zizeman» de bɛ ɲini a ye. (Kibaru474 2011) ETRG.FRA.

zofore→̌→ 0 zoforɛ zofɔrɛ; zofore.

n Administration des Eaux et ForêtsAdministration des Eaux et Forêts

zoforɛ→̌→ 0 zofɔrɛ; zofore.

n Administration des Eaux et ForêtsAdministration des Eaux et Forêts

zofɔrɛ→̌→ 1 zoforɛ zofɔrɛ; zofore.

n Administration des Eaux et ForêtsAdministration des Eaux et Forêts…o bɛɛ k'i bɔ yen, zofɔrɛ mɔgɔw mana i minɛ don o don, i ka kɔɔri nafa bɛɛ bɛ don alamani da fɛ. n taara.…(jekabaara145_05ginba_sise-ginba_ka.dis.html)

Zogbelemu→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM CLNOM CL

zomɛtɛrɛ→̌→ 1

n géomètre Zomɛtɛrɛw, n'o ye dugukolosumanaw ye, olu caman ka baara tun jɔra. (Kibaru 535, 2016) ETRG.FRA.

zón→̌→ 0 nsón zón.

n rouille nsón dára mùru ìn ná ce couteau est rouillé

Zonba→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop TOPZomba (ville du Malawi, capitale du pays jusqu'à 1974).

zóni→̌→ 17 zɔ́ni Fr. zone

n zone… 2 la zoni kɔnɔ. n'o ye Dogofiri, Jabali ani Sokolon komini ye. san 2010 in sanji fɔlɔw binna mɛkalo …(kibaru467_4jara-nyinan_sanji.dis.html)

Zoze→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGJosé (José Eduardo dos Santos, président d'Angola, 1979-2017).

zɔ̀fɔn→̌→ 0 nsɔ̀fɔn zɔ̀fɔn.

n herbe Corchorus spherbe Corchorus sp (plantes adventices, 0,6-1,5 m).

zɔfɔrɛ→̌→ 1 zoforɛ

n Administration des Eaux et ForêtsAdministration des Eaux et Forêts Mɔ̀gɔw kúmana ò yɛ̀rɛ̂ kàn kósɛbɛ, ò kɔ́fɛ̀ ká kúma ozoforɛ kó kàn. Ozoforɛ y'án dègun !... (Traoré, Hinɛ nana III.01) ETRG.FRA. ozeforɛ; ozoforɛ

Zɔgɔfina→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPZogofina (village du Vieux Ségou).… Banbugu, Ɲanankɔrɔ sigira Sekɔrɔ, Monson tun bɛ Npɛba, Jokɛlɛ sigira Nangɔ, Seri taara Zɔgɔfina . Ngolo kɛra kɛlɛmasaba ye ani kolabɛnnaba fana. a tile la Segu fanga bonya tun bɛ se Sahara …(oteri_keyita-sogobo-4bamananw.dis.html)

zɔ́ni→̌→ 2 zóni zɔ́ni Fr. zone

n zone…ni musakako tɛ, a tɔ labɛnbali bɛ yen. Ka sɔrɔ Ɲɔnɔn zɔni na dugukolo yɔrɔ o yɔrɔ tun ka kan ka labɛn yen tila kɛra o bɛɛ la.…(kibaru467_2sise_jara-do_bena_fara.dis.html)

zɔ́ni→̌→ 3 zóni

n zɔ́ni zone jagokɛla don Zoni Endisiriyɛli la Bamakɔ (Kibaru n°527, 12/2015) Ofisi di Nizɛri sigida ka bon kosɛbɛ. A tilalen don k'a kɛ sigida duuru ye; o sigidaw bɛ wele ko « zɔniw ». O dugu dɔw ye Kolongo Ɲɔnɔ, Molodo, Ntenbugu, ani Kurumari ye.(Kibaru 345, 2000) ETRG.FRA.

zɔnki→̌→ 1

n jonque O waatiw la, Zɛngi Hi tun b'a ka taamaw kɛ kurunba min kan, o tun bɛ wele ko Zɔnki.(Kibaru 548, 2017) ETRG.FRA.

Zɔrizi→̌→ 2→n.prop/n : 0 →n.prop : 2→n : 0

n prop TOPGéorgie (pays).…jamana min bɛ wele Zɔrizi , a ye degelikaramɔgɔya kɛ yen, k'a kɛ Gabɔn, k'a kɛ Sɛnɛgali fana.…(kibaru548_07jaabi_konta-samatasegew_degelikaramogo.dis.html)

Zɔrɔzi→̌→ 0→n.prop/n : 0 →n.prop : 0→n : 0

n prop NOM ETRGGeorges

Zú→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0 Ùsmánì Usmana; Usumana; Usmane; Usumani; Sumana; Zumana; Sumanɛ; Nsumanɛ

n prop NOM M (nom masculin).… tun ye ɲɛfiyentɔ ye Kulikoro nka a nɔfɛ kalanden ɲɛtigi tun ka ca ba Zumana tun ye ɲɛfiyentɔ ye Bamakɔ nka a lamɛnbaa tun ye maliden bɛɛ ye Jali Baba …(kamara-donon_kasira.dis.html)

zú→̌→ 1 Fr. joug

n joug (des animaux de trait).…kabini nin kalo la, u kolonni ka kan ka daminɛ. o la, don o don, sɔgɔma, i bɛ zu siri u kan na, ka jirikuru siri u la, u b'a sama dɔɔnindɔɔnin, foro ni sinsan kɔnɔ.…(kibaru002_02sanogo-sarimisi_kolon.dis.html)

zuifu→̌→ 8 zifu zuifu; ziyifu Fr. Juif

n Juifjuif…Mace ka sɛbɛn nin labɛnna zuifuw ka jamana na.…(layidu_kura_01mace.dis.html)

zuifu→̌→ 8 zuyifu

n ziyifu; zuyifu Juif, Juif, juif yàhudiya, zifu Zuyifuw ye siya dɔ ye, an b'a fɔ u ma yahudiyaw walima banisiralakaw.(Kibaru 538, 2016) ETRG.FRA.

zùluye→̌→ 21

n juillet… zuluye kalo tile 6, tɔnsigiba dɔ kɛra Segu malosɛnɛ sɛriwisi la, min tun ɲɛmɔgɔya bɛ minisiri …(kibaru029_1malosene_kibaruyaw.dis.html)


zùlùyé ‘juillet’
consonnes marginales : z emprunté au français 2-29

Zumana→̌→ 39→n.prop/n : 0 →n.prop : 39→n : 0 Ùsmánì Usmana; Usumana; Usmane; Usumani; Sumana; Sumanɛ; Nsumanɛ; Zú

n prop NOM M (nom masculin).…Npɛ y'a bolo tufa, k'a bɔ a bolo. nka a ka bololanɛgɛ tora masakɛ fɛ. Npɛ seginnen y'a ɲɛfɔ Zumana ye. o yɔrɔnin bɛɛ, Zumana fana wulila ka don tu kɔnɔ, ka jaraden kelen ta, ka na a dogo.…(kibaru009_03danbele-an_ka_yele.dis.html)

Zuriki→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPZurich…an bɛ don min na biɲɛ fana falenni dɔnniya sɔrɔla. Suwisi dugu min bɛ wele Zuriki , dɔgɔtɔrɔya kalansoba min bɛ yen, dɔgɔtɔrɔw ye muso dɔ biɲɛ falen. a si hakɛ bɛ san 22 la.…(kibaru492_06mogo_binye.dis.html)

zúrunali→̌→ 1 Fr. journal

n journal dónkibarubɔla, kùnnafonisɛbɛn, làkalitasɛbɛn.…dɔwɛrɛ tɛ, kɔɔmuso tun bɛ kunnafonisɛbɛnw kalan i ko kabako. nin don in, a ye Mali zurunali lesɔri kalan. o kɔnɔ, dɔgɔtɔrɔ dɔ ka taaliko tun sɛbɛnnen don.…(kibaru577_05tarawele-maakorobaro_kuranmenekafaga.dis.html)

zusitisi→̌→ 0

n justicejustice, de justice dezusitisi tílennenya Kiiritigɛsoba wɛrɛ min bɛ yen, o ɲɛsinnen bɛ peresidan ni minisiriw ma. O bɛ wele tubabukan na hɔtikuru dezusitisi. (Kibaru 522, 2015) ETRG.FRA.

Zuwanɛsiburugi→̌→ 1→n.prop/n : 0 →n.prop : 1→n : 0

n prop TOPJohannesbourg (ville d'Afrique du Sud).… de ka sɔrɔ walasa ka sɔgɔsɔgɔninjɛ ka nin subɔlifu in bali ; u ka lajɛrɛ dɔ senfɛ min kɛra Zuwanɛsiburugi …(kibaru466_3kulubali-ni_dabali_jonjon.dis.html)

zuwɛn→̌→ 2

n joint Dɔrɔgu suguya min bɛ wele zuwɛn n'o ye kanabi ye tubabukan na, o bɛ dun don cɛya julafalaka la.(Kibaru 548, 2017) ETRG.FRA.

zùwɛn→̌→ 14 fr : juin

n juin… zuwɛn kalo tɛmɛnnen, a fɔra kibaru nimɔrɔ 64 kɔnɔ ko balikukalanso 43 bɛ tiga ni suman sɛnɛ …(kibaru065_1balikukalan_be_sen_kan.dis.html)

zuyifu→̌→ 0

n ziyifu; zuifu Juif, Juif, juif yàhudiya, zifu Zuyifuw ye siya dɔ ye, an b'a fɔ u ma yahudiyaw walima banisiralakaw.(Kibaru 538, 2016) ETRG.FRA.

zuzi→̌→ 0

n juge Nka, kiiritigɛla (n'o ye zuzi ye), o fana bɛ se k'i ban ko segin ka kɛ kiiri kan tuguni k'a da kiiri tigɛcogo lahalayaw kan sariya kɔnɔ.(Dibifara n°15, 2003) ETRG.FRA. kíiritigɛla, sàriyatigɛla.